W trakcie trwania małżeństwa dochodzi do różnych umów między małżonkami a innymi osobami bądź podmiotami. Małżonkowie zwykle poszerzają swój majątek, robiąc to stopniowo.

Bywa jednak tak, że w wyniku umowy darowizny (najczęściej z kimś bliskim) małżonkowie wzbogacają się jednorazowo o nieruchomość bądź ruchomość. Często dochodzi do darowizny mieszkania, działki bądź środków pieniężnych. Czy jeśli tylko mąż lub żona jest obdarowanym, to druga osoba ma prawo do tej darowizny? Do kogo należy przedmiot darowizny, jeśli dojdzie do rozwodu? Na te i inne pytania odpowiada poniższy artykuł.

Darowizna a majątek osobisty

Zasadą w prawie polskim jest to, że darowizna nabyta w trakcie małżeństwa wchodzi do majątku osobistego małżonka, który ją otrzymał. Podstawą tego jest art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.
Jak więc widać, mimo że po ślubie powstaje między małżonkami wspólność majątkowa, to jednak nie wszystkie późniejsze nabytki do niej są automatycznie włączane. Zgodnie bowiem z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku osobistego należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.
Okazuje się więc, że jeśli mąż lub żona dostali od innej osoby w formie darowizny np. mieszkanie, działkę, dom, samochód czy też pieniądze, to przedmioty te wchodzą do majątku osobistego. Należą do niego także posiadane przez małżonków nieruchomości (i ruchomości) nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego oraz niektóre inne składniki (wymienione w ustawie w art. 33).

Prawo małżonka do przedmiotu darowizny

Jak wynika z powyższych akapitów, co do zasady darowiznę otrzymuje jeden z małżonków – do majątku osobistego. Bywa jednak tak, że darczyńca w akcie darowizny wyraźnie zaznacza, że ma ona wejść do majątku wspólnego małżonków. Jeżeli tak jest, wówczas zarówno mąż, jak i żona mają prawo własności względem darowanej nieruchomości bądź ruchomości.
Prawo małżonka do przedmiotu darowizny zwykle jednak jest wyłączone. Wtedy, gdy darowane mieszkanie czy inny przedmiot są w majątku osobistym żony – mąż do nich nie ma prawa. Działa to też oczywiście w sytuacji odwrotnej. Brak tytułu prawnego łączy się także z niemożnością żądania od małżonka (będącego właścicielem) jakichś innych praw wobec np. lokalu – tak w trakcie małżeństwa, jak i po ewentualnym rozwodzie.
Warto jednak mieć na uwadze, że często małżonkowie ponoszą wspólnie nakłady finansowe na nieruchomość, która w trakcie małżeństwa została podarowana jednemu z nich. Należą do nich remonty, adaptacje czy wyposażenie. W takiej sytuacji możliwe jest żądanie zwrotu połowy zainwestowanej kwoty. Pieniądze przeznaczane na takie cele należą bowiem do majątku wspólnego małżeńskiego – bowiem zwykle pochodzą z wynagrodzenia męża i żony czy innych świadczeń.
Podstawą dochodzenia zwrotu takich nakładów będzie art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Należy jednak w sytuacji rozwodu udowodnić poniesione koszty. Wtedy jest duża szansa na odzyskanie należnej części.

Źródła:

• https://www.rozwodowy.pl/
• https://www.prawo-mieszkaniowe.info/