101. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

Druga połowa 1918 roku obfitowała w wiele wydarzeń związanych z odzyskaniem przez Polskę niepodległości.

W całym kraju od listopada do końca roku 1918 Polacy przejmowali władzę z rąk zaborców, tworząc podwaliny administracji terenowej i państwowej. Sam wybuch Powstania Wielkopolskiego, datowany na 27 grudnia 1918 roku, był efektem wielu działań, podejmowanych w Wielkopolsce już dużo wcześniej.

Wydarzenia te przyspieszyły zdecydowanie w momencie, gdy pojawiła się informacja, dotycząca planowanego przyjazdu do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego. Wydarzenia tamtych lat rozgrywały się także na ziemi obornickiej. 26 listopada 1918 roku odbyło się w mieście pierwsze zebranie Powiatowej Rady Ludowej, podczas którego utworzono komisję kontrolną. Tworzyli ją Ksiądz proboszcz Jarczewski, doktor Stefanowicz i H. Skąpska. Rada ustaliła, że na terenie parafii tworzone będą gminne rady, a za ich powołanie odpowiedzialni będą poszczególni proboszczowie. 1 grudnia 1918 roku odbył się publiczny wiec, na którym to dokonano wyboru miejskiej Rady Ludowej oraz podjęto decyzję o utworzeniu Straży Ludowej. Kolejnymi etapami były wybory przedstawicieli do miejskiej Rady Ludowej, a następnie ukonstytuowanie się zarządu. Prezesem wybrano Kazimierza Spicherta, wiceprezesem został Stefan Adamczyk, sekretarzem Stanisław Hojnacki, a skarbnikiem Wiktoria Kaźmierska. Warto podkreślić, że była to rada tylko i wyłącznie skupiająca Polaków.

Pierwsze i podstawowe działania na jakich skupiła się rada wraz z zarządem, dotyczyły zbierania środków na fundusz narodowy oraz przekształcanie szkolnictwa. Nie było to zadanie łatwe, bowiem i ile kolejne gminne rady zbierały składki, to ze szkolnictwem nie było tak łatwo. Nauczyciele Polacy, w obawie bowiem przed Niemcami nie chcieli współpracować z Radą Ludową. Dopiero kolejne rozmowy prowadzone ze środowiskiem związanym ze szkolnictwem, przyniosły jakieś efekty. Ostatecznie członkowie Towarzystwa Polsko Katolickiego Nauczycieli zostali doradcami Rady Ludowej w kwestiach oświatowych. Inspektorami szkolnymi zostali : nauczyciel z Łukowa – Edmund Sowiński na okręg obornicki. Na okręg Rogoziński mianowano nauczyciela Robińskiego ze Skrzetusza.

Bardzo ważnym (szczególnie mentalnie) wydarzeniem była informacja o przejeździe przez Oborniki Ignacego Jana Paderewskiego. 26 grudnia 1918 roku, na spotkanie do Rogoźna pojechali Bolesław Smorawski i Stefan Neyman. Po powitaniach, pociąg ruszył do Obornik. Na stacji oficjeli powitał Stanisław Jordan, a okolicznościowy wiersz wygłosiła Bogumiła Kotecka. Zgromadzeni mieszkańcy miasta wiwatowali hucznie na cześć Paderewskiego i wojsk państw koalicyjnych. Następnie pociąg odjechał w kierunku Poznania, gdzie jeszcze tego samego dnia odbyła się manifestacja. Pierwsze walki rozpoczęły się dzień później, 27 grudnia 1918 roku, w okolicach Prezydium Policji.

Oborniczanie nie uczestniczyli w walkach o Poznań, jednak w tym czasie organizowano już oddział powstańczy. Składał się on z czterdziestu czterech ochotników, dla których broń dostarczył Roman Jankowski i Andrzej Przybecki. Dowódcą oddziału został zawodowy żołnierz w stopniu sierżanta Seweryn Skrzetuski.

Źródło: Cz. Łuczak „Dzieje Obornik”, A. Kucner „Powstanie Wielkopolskie w Powiecie Obornickim i Walki nad Notecią w r. 1918/19”