Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego jest oddziałem Muzeum Narodowego Przemysły Rolno - Spożywczego w Szreniawie. Zostało ono otworzone w 1981 roku.
Muzeum w Jaraczu położone jest w odległości 40 km od Poznania przy trasie nr 11Poznań – Piła, nad rzeką Wełną przy wschodnim krańcu Puszczy Noteckiej, w miejscu o dużych walorach krajobrazowych. W Jaraczu kończy się Rezerwat Przyrody „Wełna”, który obejmuje 3,5 km odcinka rzeki o bystrym nurcie z florą i fauną charakterystyczną dla potoków karpackich.
Pierwsza wzmianka pisana o młynie w Jaraczu pochodzi z XV wieku. Był to jeden z wielu młynów poruszanych kołem wodnym zbudowany na dopływach rzeki Warty.
Obecnie w skład zabudowań osady młyńskiej w Jarczu wchodzą cztery zabytkowe budynki:
- młyn wodny z przełomu XIX i XX wraz z zespołem kanałów młynówki
- młyn wietrzny – wiatrak koźlak z końca XVIII wieku
- stajnia przymłyńska z XIX wieku
- dom mieszkalny z XIX wieku
W budynku młyna wodnego z przełomu XIX i XX wieku napędzanego turbiną Francisa znajduje się ekspozycja przemysłowej techniki młynarskiej obejmująca cały cykl przemiału zboża na mąkę. Maszyny i urządzenia we młynie pochodzą z lat dwudziestych XX wieku. Dodatkowo wyeksponowane są modele młynów wodnych i drobny sprzęt pomocniczy.
Drugi z naszych młynów to wiatrak przeniesiony ze wsi Czacz gm. Śmigiel z końca XVIII wieku. Jest reprezentantem najbardziej charakterystycznych w Wielkopolsce wiatraków typu koźlak. Wnętrze młyna w sposób naturalny prezentuje wyposażenie obiektu podczas użytkowania. Dużą atrakcją dla zwiedzających są regularne pokazy pracy wiatraka wykorzystujące siłę wiatru.
W budynku dawnej stajni urządzono ekspozycję poświęconą tradycyjnemu przetwórstwu zbożowemu. Prezentowane są tu żarna, stępy, śrutowniki do zboża o napędzie ręcznym lub kieratowym oraz mechaniczny śrutownik produkcji Zakładu H. Cegielskiego w Poznaniu. W stajni uruchomione jest stanowisko interaktywne z replikami żaren i stęp, na których można spróbować zemleć lub rozetrzeć zboże na mąkę lub kaszę.
Kolejny obiekt muzealny to dom młynarza, w którym znajduje się wystawa: „Kolekcja modeli wiatraków inż. Feliksa Klaczyńskiego” prezentująca unikalny zbiór ponad 40 modeli wiatraków z terenu całej Polski.
Na terenie muzealnym prezentowane są również urządzenia służące do napędu młynów: silniki elektryczne i na gaz ssany oraz maszyny parowe.
Muzeum proponuje:
- zwiedzanie muzeum z przewodnikiem
- pokazy pracy wiatraka typu koźlak
- lekcje muzealne „Od ziarenka do bochenka” skierowana do dzieci z klas 1 - 6 oraz przedszkoli. Podczas lekcji uczniowie biorą czynny udział w wielu pracach związanych z produkcją mąki i kaszy takich jak: młócenie, mielenie, tłuczenie, przesiewanie. Pracują na replikach dawnych urządzeń takich jak: stępy, żarna, cepy, sita
- lekcje muzealne z zakresu wykorzystania wody do wytwarzania energii elektrycznej w oparciu o funkcjonującą przy muzeum Małą Elektrownię Wodną Jaracz
- lekcje muzealne z zakresu historii młynarstwa.
- organizację pikników, ognisk i imprez na terenie muzeum
- wynajem pokoi gościnnych w XIX wiecznym domu młynarza
- wynajem pomieszczenia gastronomicznego – „Piwnica u młynarza”
- przystań dla uczestników spływów kajakowych
Godziny otwarcia
1.11 - 31.03
wtorek – piątek: 09.00 - 15.00
sobota – niedziela: 11.00 -15.00
1.04 - 31.10
wtorek – sobota: 09.00 - 16.00
niedziela: 11.00 - 17.00
Muzeum nieczynne
we wszystkie poniedziałki (oprócz Poniedziałku Wielkanocnego), 1.01, Wielką Sobotę, Niedzielę Wielkanocną, 1.11, 11.11, 24-26.12, 31.12
Adres:
Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu
Jaracz 45, 64-610 Rogoźno, tel./fax 67 261 05 15
e-mail:
Zobacz galerie zdjęć z Jaracza -> http://www.eoborniki.pl/galerie-zdj/category/3-jaracz.html
Dojazd:
(wpis zamieszczony w oparciu o informację potwierdzone przez Muzeum w Jaraczu z 21.05.2011)
źródła różne, opracował MP
